Sorry!
Εγκατάσταση - Performance με προβολή καταγραφής
της Κατερίνας Αθανασίου
Έκθεση Amoral Attracts
Cheapart Χαλάνδρι 10.03-04.04.2014
Υλικά: Φελιζόλ με ενθέσεις από ξύλο, πηλό, φωτογραφία, σχέδιο. Μήλα. Γυάλινο δοχείο. Μαχαίρι
Επιτελώ μία απλή πράξη... καθαρίζω ένα μήλο, το κόβω στα τέσσερα και προσφέρω ένα κομμάτι, που αν δεν το δεχτείς μπορεί και να το φάω εγώ.
Γιατί αρνείσαι; Η προσφορά εγκλείει μια απειλή; Κι αν δεχτείς, θα ζητήσεις συγγνώμη ή θα μεταθέσεις την ευθύνη ώστε να φταίω εγώ; Ή, μήπως, με την ανυπακοή σου θέλεις να "αλλάξεις τον κόσμο";
Μία απλή πράξη ανυπακοής. Και μετά ο διωγμός.
(Κι όμως, φοβάσαι πως και πάλι θα σε παρασύρω μακριά από τον Παράδεισο)
Κατερίνα Αθανασίου
Η
καλλιτέχνης, ντυμένη στα λευκά, κάθεται μπροστά σε μία κατασκευή από φελιζόλ με
ένθετα στοιχεία που παραπέμπουν στη σεξουαλικότητα, στη φύση, στον αφαιρετικό
μετασχηματισμό της εμπειρίας σε σχέδιο, στην παγίδευση και την απελευθέρωση της
στιγμής μέσω της φωτογραφικής αποτύπωσης. Η κατασκευή έχει περίπου διπλάσιο
ύψος σε σχέση με την καλλιτέχνιδα. Ωστόσο, την υπερβαίνει όχι μόνο λόγω διαστάσεων,
αλλά κυρίως γιατί οι ενθέσεις που διασπούν τη συνέχειά της αντιστοιχούν στις
θεωρήσεις και τα νοήματα με τα οποία είναι φορτισμένο το ανθρώπινο σώμα και αποτελούν
προέκταση του σώματος της καλλιτέχνιδος, καθώς και κάθε φυσικού σώματος. Η κατασκευή
οπτικοποιεί, λοιπόν, τις αόρατες διαστάσεις του ανθρώπινου σώματος που
προέρχονται από τον πολιτιστικό του καθορισμό και διαμορφώνουν σε μεγάλο βαθμό την
εμπειρία μας στον κόσμο.
Η
πράξη που επιτελείται είναι γνωστή από την καθημερινή ζωή. Οι θεατές καλούνται
να συμμετάσχουν σε μία εμπειρία κατά την οποία η απλή πράξη μετασχηματίζεται μέσω της περιοδικής της επανάληψης στο
πλαίσιο της εγκατάστασης όπου λαμβάνει χώρα. Με τον τρόπο αυτό, η οικεία
εμπειρία μετατρέπεται σε μη οικεία, ακόμη και δυνητικά επικίνδυνη, αφού προέκταση
του σώματος της καλλιτέχνιδος αποτελούν και τα υπόλοιπα αντικείμενα που
βρίσκονται γύρω της, συμπεριλαμβανομένου του μαχαιριού. Η στιβαρότητα του
μαχαιριού που έρχεται σε αντίθεση με τα εύθραυστα φυσικά (πηλός, ξύλο, μήλα)
και τεχνητά (φελιζόλ, γυαλί) υλικά της εγκατάστασης, υποδεικνύει ότι η εμπειρία
μπορεί να οδηγηθεί και σε διάψευση. Οι θεατές καλούνται, λοιπόν, να τολμήσουν
και να συμμετάσχουν. Η προσφορά φαγητού συνδέεται με την προσπάθεια δημιουργίας
σχέσης. Αν οι θεατές δεν συμμετάσχουν, η προσφορά μένει μετέωρη και η
καλλιτέχνης τρώει η ίδια το μήλο, κλείνοντας τον κύκλο της πράξης στο δικό της σώμα.
Η πρόσκληση σε δημιουργία σχέσης μετατρέπεται σε επιστροφή στον εαυτό και η
καλλιτέχνης ετοιμάζεται για τον επόμενο κύκλο της δράσης, η οποία αποτελεί προσπάθεια
αποκάλυψης του νοήματος που κρύβεται στην καθημερινή ζωή.
Λαχταριστά
μήλα που προσφέρονται από το χέρι που τα καθάρισε και τα έκοψε στα τέσσερα,
διαρρηγνύοντας το κλειστό σύστημα που αποτελεί ο καρπός, έλκουν τους θεατές, ώστε να επιχειρήσουν από κοινού με την
καλλιτέχνιδα την αναζήτηση νέων κατευθύνσεων σε προϋπάρχοντα νοήματα, την
αποκάλυψη του δυναμικού στοιχείου που εμπεριέχεται σε πράξεις που προσπερνάμε
στην καθημερινότητα, τον μετασχηματισμό του οικείου χαρακτήρα του σώματος και
του οικείου νοήματος της καθημερινής πράξης μέσω της αναδιαπραγμάτευσης του
πολιτιστικού προκαθορισμού τους, ο οποίος αναφέρεται στον κυρίαρχο μοραλισμό, στις επικρατούσες αξίες που
τα συνοδεύουν: amoral
attracts.
Η
δημιουργία σχέσης οδηγεί, λοιπόν, στην ανάπτυξη νέων νοημάτων, που μπορεί να
αποκλίνουν από τους κοινωνικούς κώδικες που επικρατούν. Αυτή είναι η πράξη ανυπακοής που διαπράττουν η καλλιτέχνης
και οι συμμετέχοντες. Πρόκειται για νοήματα που μπορεί να μην αλλάζουν τον κόσμο, αλλά εμπλουτίζουν
την καθημερινή εμπειρία, τον τρόπο που ενεργούμε μέσα στον κόσμο. Η συγγνώμη, είναι λέξη με μεγάλο ειδικό
βάρος, ενώ το sorry!, μπορεί να ειπωθεί και με παιγνιώδη διάθεση.
Άλλωστε, η δημιουργική διάσταση του παιχνιδιού, βρίσκεται στον πυρήνα της εμπειρίας
που προτείνεται από την καλλιτέχνιδα.
Μετά
την ολοκλήρωση της πράξης απομένουν οι φλούδες των μήλων στο γυάλινο δοχείο, οι
οποίες μετρούν τον χρόνο του έργου μαρτυρώντας τους αλλεπάλληλους κύκλους
πρόσκλησης και την περιοδικότητα της επανάληψης. Ωστόσο, μένουν ίχνη όχι μόνο
στη μνήμη, αλλά κυρίως στα σώματα που εμπλέκονται, ίχνη που δεν γίνονται αντιληπτά
στην καθημερινότητα όχι μόνο γιατί δεν είναι ορατά, αλλά και γιατί δεν εκφράζονται
με λόγο. Η καλλιτέχνης φέρει στο σώμα της μία κάμερα που καταγράφει τα χέρια
των συμμετεχόντων την στιγμή που δέχονται από το χέρι της το φρούτο. Η κάμερα,
λοιπόν, γίνεται ένα ακόμα αντικείμενο-προέκταση του σώματός της, ένα επιπλέον αισθητήριο
όργανο, που μετατρέπει σε εικόνα το ίχνος της πράξης που εγγράφεται στα σώματα των
συμμετεχόντων. Προστίθεται, επομένως, ένα ακόμη επίπεδο στην οπτικοποίηση του
αοράτου, αυτό που αναφέρεται στις προλογικές εγγραφές στο ίδιο το σώμα.
Πρόκειται για προσπάθεια να γίνουν ορατά-αισθητά τα ίχνη που αφήνουν τα κύματα
του ήχου, του φωτός και των οσμών που προσκρούουν στα σώματα, τα ίχνη που
αφήνει το άγγιγμα. Έτσι, η προβολή
καταγραφής της κάμερας σε οθόνη, από την οποία συνοδεύεται η εγκατάσταση-performance, αποκτά μία ιδιότυπη λειτουργία προβολής σωματικής εγγραφής.
Σύλβια
Σολακίδη, Ιστορικός Τέχνης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου